Ειδικές Μαθησικακές Δυσκολίες- Δυσλεξία

ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ Ή ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ

Ένας ορισμός, ο οποίος θεωρείται αξιόπιστος από μεγάλη μερίδα ειδικών, είναι αυτός της Εθνικής Συλλογικής Επιτροπής Μαθησιακών Δυσκολιών των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον οποίο: Οι μαθησιακές δυσκολίες (ΜΔ) είναι ένας γενικευμένος όρος, ο οποίος αναφέρεται σε μια ετερογενή ομάδα προβλημάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία της μάθησης και της κατανόησης της ομιλίας, της ανάγνωσης, της γραφής και των μαθηματικών. Αυτά τα προβλήματα είναι εγγενή στο άτομο και θεωρούνται ότι υπάρχουν εξαιτίας της δυσλειτουργίας του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος και είναι δυνατό να εκδηλώνονται σε ολόκληρη τη διάρκεια της ζωής του. Με τις ΜΔ είναι δυνατόν να συνυπάρχουν προβλήματα αυτορρύθμισης και συμπεριφοράς, κοινωνικής αντίληψης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης, τα οποία όμως από μόνα τους δεν προσδιορίζουν μια ΜΔ. Αν και η ΜΔ μπορεί να παρατηρείται ταυτόχρονα με άλλα προβλήματα (πχ λειτουργική αδυναμία αισθήσεων, νοητική καθυστέρηση, σοβαρή συναισθηματική διαταραχή) ή με εξωγενείς επιρροές (όπως οι πολιτιστικές διαφορές, ανεπαρκής ή ακατάλληλη εκπαίδευση), εντούτοις δεν είναι αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών ή επιρροών» (NJCLD 1988, όπως αναφέρεται στο Θανόπουλος 2005:33 ).

ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ

Η «δυσλεξία» αποτελεί μορφή «μαθησιακής δυσκολίας, οι οποίες αφενός μεν δε συνδέεται με άλλες οργανικές ή διανοητικές διαταραχές, αφετέρου είναι ειδική και προκαθορίζεται οργανικά (Critchley,1970-Naido,1972).  Εκδηλώνεται ως «ειδική» δυσκολία στην ανάγνωση, στη γραφή, στην ορθογραφία και στα μαθηματικά και, ανάλογα με τον ορισμό και την προσέγγιση που υιοθετείται, τα ποσοστά της κυμαίνονται σε 15%-30% του μαθητικού πληθυσμού (Kaplan, Sadock,1985).   Αν και πολλά δυσλεκτικά παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν μετά από πολύχρονη ατομική διδασκαλία, ωστόσο η αναγνωστική τους πρόοδος και  επίδοση είναι χαρακτηριστικά κατώτερη από αυτή που η ηλικία τους και η διανοητική τους κατάσταση προδιαγράφει» (Πόρποδας, 1997).

Ένας λεπτομερής ορισμός της εξελικτικής δυσλεξίας είναι εκείνος των Critchley και Critchley (1978, σ. 149, όπως αναφέρεται στο Στασινός, 2003): Εξελικτική δυσλεξία είναι μια μαθησιακή δυσκολία η οποία αρχικά παρουσιάζεται ως μια δυσκολία στην εκμάθηση της ανάγνωσης και αργότερα ως μια αστάθεια στην ορθογραφημένη γραφή και ως έλλειμμα ευχέρειας στο χειρισμό γραπτών λέξεων, σε αντίθεση με τον προφορικό λόγο. Η κατάσταση έχει στην ουσία γνωστικό χαρακτήρα και συνήθως είναι γενετικά καθορισμένη. Δεν οφείλεται σε νοητικό έλλειμμα κοινωνικό-πολιτισμικής ευκαιρίας, σε συναισθηματικούς παράγοντες ή σε άλλο έλλειμμα στη δόμηση του εγκεφάλου. Ενδεχομένως παρουσιάζει ένα ειδικό έλλειμμα ωρίμανσης, το οποίο τείνει να ελαχιστοποιείται καθώς το παιδί μεγαλώνει, και είναι ικανό γι αξιόλογη βελτίωση, ιδιαίτερα όταν προσφέρεται κατάλληλη θεραπευτική βοήθεια στην πλέον πρώιμη ευκαιρία.

Πρώιμα συμπτώματα της δυσλεξίας είναι πιθανόν να εντοπιστούν κατά την προσχολική ηλικία, με τη μορφή δυσκολιών σε προ-ακαδημαϊκές δεξιότητες. Οι δεξιότητες αυτές συνθέτουν το μαθησιακό προφίλ του μαθητή και μπορούν να μας δώσουν ενδεικτικά κάποια στοιχεία για πιθανές μελλοντικές δυσκολίες σε τομείς ακαδημαϊκούς, όπως η ανάγνωση, ο γραπτός λόγος και τα μαθηματικά. Οι προσχολικές αυτές δεξιότητες αφορούν κυρίως, τη φωνολογική ενημερότητα, τις αντιληπτικές δεξιότητες (οπτικές-ακουστικές), τη βραχύχρονη οπτική και ακουστική μνήμη, τη γραφοκινητικότητα, τον χρονικό και χωρικό προσανατολισμό, την κωδικοποίηση και αυτοματοποίηση εννοιών, την οργάνωση δεδομένων, την εκτέλεση νοερών συλλογισμών, τη συγκέντρωση προσοχής κ.α. Ο έλεγχος του επιπέδου των δεξιοτήτων αυτών αποτελεί μια πηγή πληροφοριών για την μαθησιακή επιτυχία του παιδιού κατά την εισαγωγή του στο δημοτικό. Το είδος και ο συνδυασμός των δυσκολιών που τυχόν παρατηρηθούν μέσω μιας αξιολόγησης σχολικής ετοιμότητας μπορούν να διευκρινίσουν και τη μορφή της μαθησιακής δυσκολίας που έχει εντοπιστεί.